کود پتاسیم چیست؟ نحوه مصرف و نقش آن در گیاه

کود پتاسیم (Potassium fertilizer)

عنصر پتاسیم با نماد شیمیایی (K) از عناصر ضروری مورد نیاز برای رشد گیاهان می‌باشد که نقش حیاتی در تنظیم رشد گیاه دارد و زمانی که مقدار لازم از این عنصر در اختیار گیاه قرار نگیرد علائم کمبود در گیاهان ظهور پیدا می‌کند. در کشاورزی به منظور افزایش کیفیت و کمیت محصولات کشاورزی و جلوگیری از کمبود عناصر، کودهای مختلفی از جمله کودهای حاوی پتاسیم در فرمولاسیون‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.

نقش کود پتاسیم در گیاه

پتاسیم در کنار نیتروژن و فسفر جزء عناصر ضروری (ماکرو) برای رشد گیاه می‌باشد. این عنصر در گیاه متحرک بوده و از قسمت‌های پایینی به سمت بخش‌های فوقانی در حرکت است به همین سبب علائم کمبود ابتدا در برگ‌های پایینی مشاهده می‌گردد. پتاسیم سبب فعال شدن آنزیم‌ها، افزایش مقاومت، انتقال قندها، آب و موادغذایی و افزایش کیفیت محصولات کشاورزی با تاثیر بر کیفیت میوه و بهبود رنگ و افزایش قند آن می‌شود.

گیاهان دچار کمبود پتاسیم، ضعیف و کوتاه شده و کاهش مقاومت در برابر تنش‌ها، آفات و بیماری‌ها در آن‌ها مشاهده می‌شود. همچنین با علائمی مانند سوختگی زردرنگ (کلروز) در حاشیه برگ‌ها و تیره و خاکستری شدن رنگ برگ‌ها همراه است. در کمبود پتاسیم میوه‌ها خشن و بد رنگ شده و کوچک باقی می‌مانند.

انواع کود‌های پتاسیم

امروزه انواع کودهای پتاسیم برای گیاهان در انواع مختلف مایع و جامد در بازار عرضه می‌شوند. کمبود پتاسیم در اغلب خاک‌ها با توجه به شرایط آبیاری و برداشت مقدار زیاد محصول اتفاق می‌افتد و این رویداد در خاک‌های اسیدی و شنی شایع‌تر می‌باشد. از انواع کودهای پتاسیم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کلرور پتاسیم: این کود دارای مقادیر فراوانی پتاسیم می‌باشد (60-62 درصد) و بیشترین استفاده را در بین کودهای پتاسیمی دارد ولی با توجه به مقدار کلر همراه و احتمال بروز مسمومیت به خصوص در گلخانه‌ها توصیه نمی‌شود. این ترکیب به سرعت در آب حل شده و یون‌های پتاسیم و کلر را آزاد می‌سازد.
• سولفات پتاسیم: این کود جامد، سفید رنگ و حاوی 40 درصد اکسید پتاسیم می‌باشد.
• نیترات پتاسیم: این کود شامل 13 درصد نیتروژن و 37 درصد پتاسیم می‌باشد که منبع بسیار خوبی برای نیتروژن و پتاسیم محسوب شده و به مقدار زیاد برای درختان میوه و کشت سبزیجات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• فسفات پتاسیم: در مواردی که گیاه نیاز همزمان به فسفر و پتاسیم داشته باشد استفاده از این کود توصیه می‌شود. این ترکیب همچنین با سایر کودها سازگاری دارد و همزمان قابل استفاده می‌باشد.

از سایر کودهای حاوی پتاسیم می‌توان به کودهای کامل NPK که حاوی سه عنصر اصلی نیتروژن، پتاسیم و فسفر و عناصر ریزمغذی در درصدهای مختلف می‌باشند اشاره کرد که انواعی از آن با درصد بالای پتاسیم به صورت مایع و جامد در بازار عرضه شده و قابل مصرف می‌باشند.

زمان مصرف کودهای پتاسیمی

گیاهان دارای نیاز‌های متفاوتی از عناصر غذایی هستند. همچنین نوع خاک و بستر کشت نیز در انتخاب زمان و نوع کود مصرفی مؤثر است. عموما گیاهان پتاسیم مورد نیاز خود را مانند نیتروژن و فسفر در مراحل اولیه رشد جذب می‌کنند و توصیه کلی برای جذب این عنصر قبل و یا هنگام کشت دانه می‌باشد. به طور کلی بهترین زمان مصرف کود پتاسیم برای درختان میوه، در اول  فصل و هنگام تبدیل شدن شکوفه به میوه می‌باشد تا سبب رشد بهتر میوه شود و کوددهی تا پایان رشد میوه قابل تکرار است.

نحوه مصرف کودهای پتاسیم

کودهای پتاسیمی محلول در آب هستند و به دلیل محتوی نمکی بالایی که ممکن است دارا باشند بهتر است حدود 7 سانتیمتر با بذر فاصله داشته تا بر جوانه­زنی اثر نامطلوب نداشته باشند. به طور کلی استفاده نواری از کود پتاسیم توصیه می‌شود. همچنین این کود را می‌توان قبل از شخم زدن بر سطح خاک پاشیده و سپس زمین  شخم زده شود. کودهای پتاسیم به صورت کودآبیاری و محلول­پاشی نیز قابل مصرف می‌باشند.