معرفی کامل آفات انگور و روشهای کنترل آنها

آفات انگور

درخت مو از خانواده Vitacea گیاهی بالارونده و گلدار با 850 گونه می‌باشد که در سراسر دنیا کشت و در مصارف گوناگون مورد استفاده قرار می‌گردد. انگور دارای ارقام مختلف بوده و در برابر تنش‌های محیطی بسیار مقاوم است. این گیاه دارای ریشه‌های قوی و گسترده بوده و دارای شاخه‌های هوایی یکساله و چندساله هستند. گل‌های انگور در گل آذین تشکیل شده و تشکیل خوشه می‌دهد.

انگور در مراحل مختلف رشد مورد حمله گونه‌های مختلف حشرات قرار می‌گیرد که سبب بروز خسارت در اندام‌های مختلف نظیر ریشه، تنه، شاخه و میوه‌ها می‌شوند. از جمله مهم‌ترین آفات انگور می‌توان به شته مو، شپشک‌های آردآلود، زنجره‌ها وکرم‌ها اشاره کرد.

• کرم خوشه‌­خوار انگور  (European grapevine moth)

کرم خوشه‌­خوار با نام علمی Lobesia botrana مهم‌ترین آفت تاکستان‌های انگور می‌باشد که میزبان اصلی این آفت، انگور بوده و 2 تا 5 نسل در سال ایجاد می‌کند. خسارت آفت به صورت مستقیم از طریق تغذیه لاروها صورت می‌گیرد و تغذیه آنها از غنچه‌ها، خوشه‌های گل، حبه‌های نارس و رسیده انگور سبب افت کیفیت و کمیت محصول نهایی می‌شود. تغذیه حشره سبب ایجاد پوسیدگی‌های قارچی و فاسد شدن حبه‌ها و خسارت‌های ثانویه می‌شود.

زمستان‌گذرانی آفت به صورت شفیره در زیر پوستک و شکاف‌های تنه، در بین برگ‌ها و یا خاک می‌باشد و در بهار با مساعد شدن هوا حشرات کامل خارج شده و در طول شب فعالیت می‌کنند و پس از جفتگیری، تخم­گذاری در روی گلبرگ‌ها، جوانه‌ها و خوشه‌ها انجام می‌گیرد. این آفت 5 سن لاروی دارد و لاروها به شدت متحرک بوده و با تولید لانه ابریشمی در اطراف خود شروع به تغذیه از خوشه می‌کنند. لاروهای سن دوم از غوره تغذیه کرده و سبب ریزش آن می‌شوند. لاروهای سن سوم نیز از خوشه‌های رسیده تغذیه می‌کنند و خسارت اصلی آفت مربوط به آن‌ها می‌باشد.

کنترل :

• استفاده از ارقام مقاوم فاقد خوشه متراکم.
• شخم عمیق و یخ‌­آب زمستانه برای از بین بردن شفیره آفت.
• احداث تاکستان‌ها به روش داربستی.
• هرس شاخه‌های اضافی و حذف بقایا و علف‌های هرز.
• استفاده از باکتری باسیلوس BT برای کنترل لاروهای سن پایین.
• استفاده از تله‌های فرومونی برای ردیابی و تعیین زمان مبارزه.
• استفاده از سموم مجاز نظیر فوزالن 35% (1/5 در هزار)، تری­کلروفن (1 تا 1/5 در هزار)، اسپینوساد 24% (0/25 در هزار)، لوفنورون+فنوکسی کارب 10/5% (0/3 در هزار) و متوکسی فنوزاید (0/75 در هزار) در سه نوبت. نوبت اول قبل از باز شدن گل‌ها، نوبت دوم در زمان غوره‌ها و نوبت سوم هنگام آبدار شدن میوه‌ها.

• زنجره مو (Vine cicada)

زنجره مو با نام علمی Psalmocharias alhageos از دیر زمان آفت مهم درختان انگور در مناطق مختلف موکاری به شمار می‌رود. این آفت دارای پنج مرحله پورگی می‌باشد که در خاک زندگی کرده و از شیره گیاهی ریشه‌ها تغذیه می‌کند. پوره‌های سن آخر با مساعد شدن شرایط آب و هوایی از خاک خارج شده و پس از پوست­‌اندازی به حشره کامل تبدیل می‌شوند و از شیره بخش‌های هوایی تغذیه کرده و پس از مدتی شروع به جفت‌گیری و تخم‌ریزی می‌کنند. تخم‌ریزی در شاخه‌های جوان و تازه و در گیاهان مختلف انجام می‌گیرد. حشره بالغ هنگام تخم‌­ریزی با تخم‌ریز خود شکافی طولی روی شاخه ایجاد می‌کند و تخم‌ها را داخل شکاف قرار می‌دهد و روی تخم‌ها را با ماده اسفنجی سفیدرنگی می‌پوشاند. پوره‌ها بلافاصله پس از خروج از تخم وارد خاک شده و با ایجاد دالان‌هایی درون خاک شروع به تغذیه از شیره می‌کنند و این دوره پورگی 4 سال زمان می‌برد.

در تاکستان‌های آلوده به زنجره مو، درختان به تدریج کم رشد، خشک و ضعیف شده و میوه‌ها کوچک می‌مانند و با ادامه تغذیه پوره‌ها از شیره گیاهی ریشه، خسارت به 90 درصد نیز می‌رسد. تخم‌گذاری در شاخه‌های نازک و تازه سبب سبز خشک شدن، قطع سیستم آوندی و در نهایت شکستگی آنها می‌شود و خوشه‌ها کوچک و نارس باقی می‌مانند.

کنترل:

• پایش، ردیابی و بررسی مداوم شاخه‌ها.
• انتخاب ارقام مقاوم انگور و انجام کشت در خاک‌های شنی و سبک.
• هرس علف‌های هرز.
• آبیاری منظم و کوددهی درختان.
• شخم و پابیل کردن پای درختان در اوایل فصل رویشی و یخ‌­آب زمستانه.
• مبارزه شیمیایی در صورت طغیان آفت با فیپرونیل 0/2% به میزان 50 گرم برای هر درخت و ایمیداکلوپرید 35% به مقدار 15 میلی‌گرم برای هر درخت.

 

• شپشک آردآلود مو (Grapevine mealybug)

شپشک آرد آلود (Planococcus ficus) از مشکلات مهم در تاکستان‌های انگور به شمار می‌رود و علاوه بر تغذیه و خسارت فیزیکی به خوشه‌ها و مومیایی شدن حبه‌ها سبب انتقال بیماری نیز می‌شود. کنترل این آفت از طریق عوامل بیولوژیک نظیر کفشدوزک کریپتولموس، رعایت بهداشت زراعی و جلوگیری از ورود آلودگی، شخم خاک در اوایل بهار و همچنین روغن‌پاشی بهاره (1 تا 1/5 درصد) توصیه می‌شود.

• شته مو (Grape phylloxera)

شته مو با نام علمی Dactylosphaera vitifoliae در سراسر دنیا سبب خسارت به تاکستان‌ها می‌شود. خسارت این آفت از نهال‌های کوچک شروع شده و کل باغ را در بر می‌گیرد. شته انگور با تغذیه از قسمت‌های زیرین شاخه و برگ‌ها سبب ایجاد غده‌های کروی و سوراخ شدن قسمت بالایی برگ می‌شود. این آفت از طریق ادوات انسانی، ابزارآلات و باد منتقل شده و گسترش می‌یابد. پیشگیری از بروز آفت حائز اهمیت است زیرا در صورت بروز آلودگی، شته می‌تواند در پایین‌ترین قسمت ریشه‌ها نیز ساکن شود و  سبب ایجاد گره در ریشه‌ها ‌گردد.

کنترل:

• کشت ارقام مقاوم و پیوند بر روی پایه‌های مقاوم.
• رعایت بهداشت زراعی و جلوگیری از ورود نهال‌های آلوده
• کشت در خاک‌های شنی

• تریپس‌های مو (Thrips)

حشرات کامل تریپس نظیر گونه Thrips tabaci و Retithrips syriacus  به طول یک میلی‌متر و قهوه‌ای روشن می‌باشند که زمستان را در پوستک‌ها و شاخه‌های اصلی مو سپری کرده و در اوایل فصل رویشی فعالیت خود را با تغذیه از جوانه و برگ‌ها آغاز می‌کنند و سبب تغییر شکل برگ‌ها، توقف رشد، بدشکلی و ریزش برگ‌ها و از بین رفتن گل‌ها در اوایل فصل می‌شوند. مناسب‌ترین زمان کنترل پس از باز شدن جوانه‌های برگ است که در صورت مشاهده آفت سمپاشی با سمومی نظیر مالاتیون 57% (2 در هزار) توصیه می‌شود.

• زنجرک گل سرخ (Rose leafhopper)

این آفت با نام علمی Edwardsiana rosae آفت گیاهان زینتی بوده و در درختانی نظیر مو نیز دیده می‌شود. حشرات کامل و پوره‌ها با تغذیه از سطح زیرین برگ و تغذیه از شیره گیاهی سبب ضعیف شدن گیاه و کاهش فتوسنتز می‌شوند. اثر خسارت این آفت به صورت نقاط رنگ پریده در سطح برگ قابل مشاهده است. این آفت در تلفیق با کرم خوشه‌خوار انگور قابل کنترل می‌باشد.

• کرم برگ‌­خوار مو (Vine leafroller tortrix)

خسارت این آفت مربوط به تغذیه لاروها از برگ‌های انگور می‌باشد. زمستان‌گذرانی حشره به صورت لارو سن یک در زیر پوست درخت می‌باشد و در فصل بهار با گرم شدن هوا خارج شده و به تغذیه از برگ و جوانه می‌پردازد و سپس برگ را لوله کرده و تبدیل به شفیره می‌شود. حشرات کامل مصادف با کرم خوشه‌خوار ظهور پیدا کرده و تخم‌گذاری می‌کنند. مبارزه علیه سایر آفات انگور سبب کنترل کرم برگخوار می‌شود و در صورت طغیان مبارزه شیمیایی قبل از تبدیل شدن به شفیره با  سمومی نظیر دیمتوات توصیه می‌شود.