نام بیماری: سپتوریای برگ گندم

• ظهور لکه‌های رنگ‌پریده خاکستری تا قهوه‌ای تیره در برگ‌ها.

• ظهور اندام‌های باردهی تیره قارچ در میان لکه‌ها.

• در موارد شدید، کل سطح برگ توسط لکه‌ها پوشیده می‌شود.

علائم اولیه بیماری سپتوریای برگ (سپتوریوز برگ) گندم شامل لکه‌های کوچک زرد رنگ در برگ‌های پایینی گیاه می‌باشد که بلافاصله بعد از خروج گیاهچه ظاهر می‌شوند. با بزرگ شدن گیاه، لکه ها تبدیل به نواحی بیضی‌شکل یا نواری در امتداد برگ و به قهوه‌ای روشن تا تیره تغییر رنگ می دهند. لکه‌ها همچنین با اندازه کوچکتر روی ساقه و خوشه قابل مشاهده خواهند بود و اندام‌های باردهی قارچ در مرکز لکه‌ها بصورت نقاط تیره دیده می‌شوند. با گذشت زمان تمام سطح برگ با نواحی بزرگ قهوه‌ای پوشیده شده و بخش‌های کوچکی از برگ‌ها به رنگ سبز باقی می ماند و توسط هاله‌ای زررنگ احاطه می‌شود. در نهایت برگ‌ها خشک شده و می ریزند. علائم این بیماری به غیر از اندام‌های بارده قارچ، شبیه به علائم سایر بیماری‌ها یا اختلالات تغذیه‌ای گیاه مانند سمیت آلومینیومی یا کمبود روی می‌باشد. اولین علائم بیماری لکه برگی سپتوریایی در مراحل پایانی رشد گیاه و دو تا سه هفته بعد از آلودگی مشهود می‌باشند.

عامل بیماری سپتوریای برگ (سپتوریوز برگ) گندم، قارچ Mycosphaerella graminicola می‌باشد که در بقایای گیاهی روی خاک، میزبان‌های علفی، گیاهان ناخواسته و گیاهان پاییزه قبلی زمستان‌گذرانی می‌کند. اسپورها از طریق باد و باران به فواصل دور منتشر می‌شوند. علائم اولیه در برگ‌های مسن مشاهده می‌شوند و با پراکندگی اسپورها در بخش های هوایی گیاه، لکه‌ها در برگ‌های فوقانی نیز ظاهر می‌شوند. اگر برگ پرچم و دو برگ زیرین آن دچار بیماری شوند، کاهش محصول اتفاق می‌افتد. چرخه زندگی قارچ بسته به دما در 15 تا 18 روز کامل می‌شود. شرایط بهینه رشد قارچ دمای بین 15 تا 25 درجه سانتیگراد، وجود آب آزاد یا دوره طولانی مدت رطوبت می‌باشد. در دمای زیر 4 درجه سانتیگراد چرخه بیماری متوقف می‌شود. برای بروز بیماری و آلودگی در گیاهان وجود حداقل 20 ساعت رطوبت نسبی بالا ضروری می‌باشد. بهارهای مرطوب و تابستان برای توسعه بیماری مناسب می‌باشند.

عوامل بیولوژیک در شرایط کنترل شده یا آزمایشگاهی تاثیر مثبتی در کنترل این قارچ داشته‌اند. گونه‌های قارچ‌ تریکودرما و بعضی از گونه‌های باکتری سودوموناس و باسیلوس سبب محافظت از گیاه گندم در مقابل لکه برگی و یا ممانعت از توسعه بیماری می‌شوند.

کنترل تلفیقی با رویکرد پیشگیرانه به همراه کنترل بیولوژیک (در صورت وجود) را همیشه در نظر داشته باشید. به محض مشاهده علائم بیماری سپتوریوز برگ گندم می توان از قارچکش های فلوزیلازول + کاربندازیم 37.5% (آلرت)، سایپروکونازول + پروپیکونازول 33% (آرتیا) و پروپیکونازول + دیفنوکونازول 30% (هاربور) برای کنترل بیماری استفاده کرد.