نام بیماری: سیاهک دروغی برنج

• ظاهر شدن توده یا اسپوربال های کوچک، نرم و نارنجی رنگ بر روی برخی از دانه های برنج.

• در اواخر فصل، این توده ها خشک می شوند و به سبز تیره، تغییر رنگ می دهند.

• از بین رفتن رنگ دانه، کاهش وزن و کاهش نرخ جوانه زنی.

علائم بیماری سیاهک دروغی (سیاهک سبز) برنج در زمان تشکیل خوشه ها، بویژه در زمان رسیدگی سنبلچه های خوشه، قابل رویت می باشد. در این حالت، توده نارنجی رنگ مخملی با قطر حدود یک سانتی متر بر روی برخی از دانه های خوشه برنج تشکیل می شود. این ساختار، ترکیبی از بافت های قارچ و بخش هایی از ساختار گل گیاه میزبان است که با یک پوشش مایل به سفید نمایان می شود. با گذشت زمان این کیسه گرد، باز می شود و همزمان با خشک شدن بر روی دانه، به سبز متمایل به زرد و یا سبز تیره تغییر رنگ می دهد. این بیماری به دلیل اینکه یک بیماری سیستمیک نمی باشد در کل خوشه دیده نمی شود. در نتیجه توده کروی تنها بر روی تعداد محدودی از دانه های برنج بر روی یک خوشه تشکیل می شود. در هر صورت وزن دانه و نرخ جوانه زنی آنها کاهش پیدا می کند.

عامل بیماری سیاهک دروغی (سیاهک سبز) برنج، قارچ Villosiclava virens است که این قارچ قابلیت آلوده سازی گیاه در تمام مراحل رشدی را دارد ولی تنها علائم آن در زمان گلدهی و یا زمان پر شدن دانه قابل رویت است. شرایط محیطی، نقش تعیین کننده ای در این بیماری دارد، به نحوی که رطوبت نسبی بالا (بالاتر از 90 درصد)، بارش های مکرر و محدوده دمایی 25 تا 35 درجه سانتیگراد، شرایط بهینه را برای پیشرفت این بیماری فراهم می کنند. همچنین ازت زیاد در خاک، شرایط را برای این بیماری مساعد می کند. مزارعی که زودتر نشا می شوند نسبت به مزارعی که دیرتر نشا می شوند، مشکلات کمتری با بیماری سیاهک دروغی برنج دارند. در بدترین حالت ممکن، میزان خسارت این بیماری به محصول برنج به 25 درصد می رسد. اما میزان خسارت در هندوستان تا 75 درصد هم گزارش شده است.

قرار دادن بذرهای برنج تحت دمای 52 درجه سانتیگراد به مدت 10 دقیقه، روشی موثر برای کاهش وقوع این بیماری می باشد. سمپاشی حفاظتی با استفاده از قارچکش های مسی مانند اکسی کلرورمس 35% (کوپراویت) به میزان 3 در هزار در زمان ظهور خوشه ها نیز توصیه می شود. به محض مشاهده اولین علائم بیماری، سمپاشی با ترکیبات مسی موجب کاهش بیماری می گردد.

کنترل تلفیقی با رویکرد پیشگیرانه به همراه کنترل بیولوژیک (در صورت وجود) را همیشه در نظر داشته باشید. سمپاشی در مرحله 50 درصد شکم (booting stage) تا آغاز خوشه دهی به صورت پیشگیرانه با قارچکش کاربوکسین تیرام 75% (ویتاواکس تیرام) به میزان یک در هزار می تواند در کنترل این بیماری موثر باشد.