انواع بیماری های توت فرنگی

توت فرنگی:

توت‌ فرنگی (چیلک، چلیک یا چیالک جنگلی، چَلَم و شالکَه) گیاهی از تیره گل سرخ است که در آب و هوای معتدل گرم و خاک اسیدی رشد خوبی دارد. توت‌ فرنگی ارزش اقتصادی بالایی دارد و بیماری‌ها موجب می‌شوند که عملکرد کمی و کیفی و ارزش اقتصادی آن به شدت کاهش یابد. بنابراین شناخت بیماری‌های توت ‌فرنگی و راه‌های جلوگیری و مبارزه با آنها امری ضروری می‌باشد.

انواع بیماری‌ های توت ‌فرنگی

الف- بیماری‌های برگ توت ‌فرنگی

1- اسکورچ (Scorch)

عامل بیماری: Diplocarpon earliana

این بیماری قارچی به شکل لکه‌های کوچک ارغوانی تیره در سطح برگ و دمبرگ مشاهده می‌شود. اگر آلودگی شدید باشد، به مرور تمام سطح برگ را گرفته و از بین می‌برد. این بیماری در دمای بالا شدت بیشتری دارد. در زمان خیس بودن سطح برگ به مدت بیش از 12 ساعت و همچنین دمای 27 تا 30 درجه سانتیگراد بیماری توسعه می‌یابد.

2- سفیدک پودری (Powdery mildew)

عامل بیماری: Sphaerotheca macularis

سفیدک پودری یک بیماری قارچی بوده که باعث آلودگی کاسبرگ و پیچش آن به سمت بالا می‌شود و اگر در سطح میوه‌ها ظاهر شود خسارت اقتصادی زیادی به همراه دارد. در گیاهانی که کمتر در معرض نور هستند، بیشتر اتفاق می‌افتد. بیماری در نور کم، هوای خشک، دمای 15 تا 25 درجه سانتیگراد و تراکم بوته زیاد توسعه می‌یابد.

3- بلایت برگی (Leaf blight)

عامل بیماری: Dendrophoma obscurans

این بیماری قارچی به شکل لکه‌هایی دایره‌ای با قطر 2 تا 5/3 سانتیمتر در برگ‌های مسن و پیر توت ‌فرنگی ظاهر می‌شود. لکه‌ها در ابتدا قرمز مایل به نارنجی هستند و به مرور حاشیه آنها ارغوانی و در مرکز قهوه‌ای می‌شوند. شرایط آب و هوایی مرطوب و محدوده دمایی ٢۶ تا ٣٢ درجه سانتیگراد تاثیر زیادی در رشد عامل بیماری دارد. جابجایی عامل بیماری از طریق آبیاری پاششی صورت می‌گیرد. زمستانگذرانی عامل بیماری روی بافت‌های آلوده صورت می‌گیرد.

4- لکه برگی (Leaf spot)

عامل بیماری: Mycosphaerella fragariae

در این بیماری قارچی لکه‌هایی به قطر 3 تا 3/5 سانتیمتر در سطح بالای برگ و همچنین کاسبرگ‌های اولیه و میوه‌های پایه مشاهده می‌شود. بعد از مدتی مرکز لکه‌ها قهوه‌ای یا خاکستری شده و پس از آن به رنگ سفید و حاشیه ارغوانی تغییر رنگ پیدا می‌کنند. شرایط مناسب برای توسعه بیماری عبارتند از: درجه حرارت 33-27 سانتیگراد و خیس بودن برگ به مدت 6-4 ساعت.

5- لکه تاولی (Leaf blotch)

عامل بیماری: Gnomonia fructicola

لکه تاولی یک بیماری قارچی بوده که در ابتدا بیماری به شکل لکه‌های ارغوانی مایل به قهوه‌ای آغاز می‌شود و پس از آن لکه‌ها نکروزه و بزرگ می‌شوند. لکه‌ها بیشتر در انتهای دمبرگ‌ها دیده می‌شود، اما در میوه‌های پایه و راس میوه‌ها هم ایجاد بیماری می‌کند.

6- لکه برگی زاویه‌ای (Angular leaf spot)

عامل بیماری: Xanthomonas fragariae

یک بیماری باکتریایی است که دمای 20 درجه سانتیگراد در طول روز برای فعالیت آن مناسب است. علائم بیماری بر روی قسمت‌های مختلف گیاه مشاهده می‌شود. بیماری بر روی برگ‌ها به شکل لکه‌های آبسوخته و کوچک (در ابتدا به رنگ سبز تیره می‌باشند و به تدریج به رنگ قرمز تا قهوه ای و نکروزه در می‌آیند) در سطح تحتانی برگ ظاهر می‌شود. از علائم بارز بیماری وجود زخم‌های شفاف در برابر تابش نور و زخم‌هایی به رنگ تیره است. نشاهای آلوده و آبیاری بارانی می‌توانند بیماری را توسعه دهند.

7- لکه سفید توت ‌فرنگی (لکه برگی یا لکه رامولاریایی) (Leaf spot of strawberry)

عامل بیماری: Ramularia tulasnei

علائم این بیماری قارچی بیشتر روی برگ ظاهر می‌شود، ولی با پیشرفت بیماری روی میوه‌ها، دستک‌ها و کاسه‌های گل نیز مشاهده شوند. لکه‌ها در ابتدا ارغوانی رنگ بوده و سپس و با افزایش اندازه لکه رنگ آن به قهوه‌ای، خاکستری و در نهایت به سفید تغییر پیدا می‌کند. عامل این بیماری قارچی است و بیشتر به صورت کنیدی (کنیدی اسپور غیرجنسی و غیر متحرک قارچ می‌باشد) در محل لکه‌ها زمستان گذرانی می‌کند.

کنیدی‌هایی که در محل لکه‌ها تشکیل شده‌اند با قطره‌های باران و یا باد منتشر می‌شوند و زمانی که در مکان مناسب و زمان مناسب قرار گرفتند، جوانه می‌زنند و در اکثر موارد از طریق روزنه‌ها وارد برگ می‌شوند و ایجاد آلودگی می‌کنند.

ب) بیماری‌ های میوه توت ‌فرنگی

1- کپک خاکستری (بوتریتیس) (Gray mold)

عامل بیماری: Botrytis cinerea

یک بیماری قارچی است که تا 50 درصد نیز موجب کاهش عملکرد می‌شود. در هوای مرطوب اسپورهای خاکستری قارچ بخش‌هایی از گیاه را در بر می‌گیرد. این اسپورها می‌توانند در آب جوانه بزنند و به طور مستقیم وارد میوه و گل می‌شوند. شرایط مساعد برای توسعه بیماری عبارتند از: رطوبت نسبی بالا، دمای متوسط (18 تا 23 درجه سانتیگراد)، خیس بودن برگ‌ها در طول گلدهی

2- پوسیدگی آنتراکنوز میوه (Anthracnose fruit rot)

عامل بیماری: Colletotrichum acutatum

این بیماری قارچی در هوای گرم و مرطوب بیشتر اتفاق می‌افتد. علائم آنتراکنوز شامل پوسیدگی میوه با لکه‌های نرم (به رنگ قهوه‌ای تا سیاه بر روی میوه‌های سبز و ارغوانی سیاه رنگ بر روی میوه‌های رسیده) است که به مرور سفت می‌شوند. در میوه‌های رسیده لکه به سرعت گسترش پیدا می‌کند و تمام میوه به شکل پوسیده در می‌آید.

3- پوسیدگی چرمی (Leather rot)

عامل بیماری: Phytophthora cactorum

بیماری قارچی پوسیدگی چرمی در میوه‌های سبز و رسیده اتفاق می‌افتد. نواحی پوسیده در حاشیه ارغوانی رنگ و در مرکز قهوه‌ای روشن هستند و در مراحل آخر پوسیدگی به حالت چرمی و سفت در می‌آیند. برای کنترل باید رطوبت محیط گلخانه را کنترل کرد و برگ‌ها و میوه‌های مسن را از گلخانه دور کرد.

ج) بیماری‌های ریشه توت ‌فرنگی

1- قرمزشدگی استوانه مرکزی (Red stele)

عامل بیماری: Phytophthora fragariae

در این بیماری قارچی حاشیه برگ‌های پیر و مسن به رنگ زرد یا قرمز در می‌آید و استوانه مرکزی ریشه قرمز رنگ شده و مرکز آن سفید باقی می‌ماند. در آب و هوای خشک این بیماری باعث پژمردگی و کوتولگی گیاهان می‌شود.

2- پژمردگی ورتیسیلیوم (Verticillium wilt)

عامل بیماری: Verticillium albo-atrum

نام دیگر این بیماری قارچی پوسیدگی سیاه ریشه است و نواحی زیادی از ریشه را به رنگ سیاه در می‌آورد. بیماری موجب کوتولگی گیاه و کاهش تعداد دانه‌های میوه می‌شود. شرایط توسعه بیماری: هوای خنک و ابری همراه با روزهای گرم و روشن و دمای خاک 24-21 درجه سانتیگراد.

3- نماتدهای ریشه (Nematodes root)

عامل بیماری: Meloidogyne sp.

علائم بیماری در تابستان و اغلب به صورت لکه‌ای یا ناحیه‌ای در گیاهان ظاهر می‌شود. رشد ریشه در قسمت انتهایی متوقف می‌شود و ریشه‌ها حالت افشان پیدا می‌کنند. برگ‌های مسن از بین می‌روند، تعداد میوه‌ها کاهش می‌یابد و گیاه کوتوله می‌شود.

کنترل بیماری‌های توت ‌فرنگی

• جابه‌جا کردن و تغییر محیط کشت گیاه (2 یا 3 سال یکبار).
• کاشت در خاک دارای زهکش مناسب.
• نوردهی مناسب (به ویژه در گلخانه).
• قبل از کاشت با کشیدن پلاستیک سیاه بر روی مزرعه، درجه حرارت زیادی ایجاد شده که قار‌چ‌ها را از بین می‌برد.
• مالچ‌های خاک اره و غیره در بین ردیف‌ها موجب نگهداری رطوبت و همچنین جلوگیری از رشد علف‌های هرز می‌شود.
• ارقام مقاوم یا متحمل به بیماری به کار گرفته شوند. برای مثال ارقام Apolo، Marlate و Atlas به بیماری‌های سفیدک پودری، بلایت برگی، لکه برگی مقاوم هستند و ارقام Titan و Rosanne به بیماری آنتراکنوز مقاومند.
• ضدعفونی خاک مزرعه با استفاده از متیل بروماید یا دیگر سموم گازی موجب کاهش خسارت ویروس‌ها، قارچ‌ها و علف‌های هرز می‌شود.
• برداشت به موقع.
• جمع‌آوری بوته‌های آلوده و خارج کردن آنها از محیط.
• کنترل شیمیایی با سموم مناسب.